Mục lục [Ẩn]
Ngày 28/2/1953, Francis Crick và James Watson đã tìm ra cấu trúc xoắn kép của ADN, mở đầu cho vô số những tiến bộ sinh học sau này. Vào tháng 6/2000, bản thảo đầu tiên về bộ gen người được công bố. Trong vòng 3 năm, 92% bộ gen người được giải trình tự. Tuy nhiên, các nhà khoa học phải mất đến gần 20 năm mới giải mã được 8% còn lại. Từ đó, rất nhiều sự thật thú vị về gen người đã được tìm ra. Chúng ta cùng điểm qua 6 sự thật thú vị đằng sau bộ gen người trong bài viết dưới đây nhé!
Những sự thật thú vị đằng sau bộ gen người mà bạn chưa từng biết đến!
Chiều dài của gen người có thể quấn quanh Trái Đất hơn 2 triệu vòng
Cơ thể con người được tạo thành từ 100 nghìn tỷ tế bào. Mỗi tế bào có ít nhất một hạt nhân, nơi chứa nhiễm sắc thể. Bên trong các nhiễm sắc thể lại chứa các trình tự acid nucleic được mã hóa dưới dạng ADN.
Chiều dài của ADN trong nhân mỗi tế bào dài khoảng 1,8 m. Tuy nhiên. nó được nén, xoắn cuộn thật chặt để cuối cùng chỉ còn khoảng 0,0001 cm. Điều này có nghĩa là, nếu duỗi và nối tất cả các ADN trong cơ thể với nhau, chúng sẽ tạo thành một sợi dài đến 107,8 tỷ km.
Trong khi đó, chu vi của Trái Đất vào khoảng hơn 40 nghìn km. Như vậy, sợi ADN từ gen người có thể quấn quanh Trái Đất hơn 2 triệu vòng. Còn nếu so với quãng đường từ Trái Đất đến Mặt Trăng, thì bạn sẽ đi được khoảng 150 nghìn vòng.
57 năm là thời gian để đọc hết các phân tử ADN của gen người
Bộ gen người hoàn chỉnh bao gồm khoảng 3 tỷ phân tử ADN. Như vậy, nếu bạn bắt đầu đọc thứ tự của các phân tử ADN này với tốc độ 100 phân tử mỗi phút, thì sẽ phải cần đến 57 năm để có thể đọc hết các phân tử ADN của cơ thể mình. Con số này chưa bao gồm thời gian ăn, uống, ngủ, và vệ sinh cá nhân,...
Phải mất đến 57 năm để bạn có thể đọc được hết các phân tử ADN của gen người
98% ADN trong gen người là “gen rác”
Chỉ có khoảng 2% ADN trong gen người mang thông tin di truyền giúp mã hóa các protein cấu tạo nên cấu trúc và chức năng của tế bào. 98% còn lại được gọi là “gen rác”. Các nhà khoa học vốn cho rằng chúng không có chức năng gì đặc biệt. Tuy nhiên, gần đây, người ta thấy rằng, các “gen rác” này không hẳn là rác.
Chúng thực hiện một số nhiệm vụ khá quan trọng, bao gồm việc điều chỉnh, xác định thời điểm và vị trí các gen được bật và tắt. Các yếu tố này cung cấp các vị trí cho các yếu tố phiên mã để gắn, sau đó kích hoạt hoặc kìm hãm quá trình phiên mã. Chúng cũng giúp ngăn chặn những thay đổi về cấu trúc của ADN, ví dụ như bảo vệ các điểm cuối của nhiễm sắc thể không bị ngắn đi trong suốt quá trình sao chép vật liệu di truyền.
“Gen rác” nhưng lại không phải là rác
Gen người và chuột tương đồng đến 99%
Một nhóm nghiên cứu quốc tế gồm các nhà khoa học Anh - Mỹ đã công bố một kết quả khiến nhiều người bất ngờ. Đó chính là số lượng gen của chuột rơi vào khoảng 30.000, xấp xỉ số lượng gen người.
Giám đốc Trung tâm nghiên cứu gen, Viện Whitehead ở Cambridge, Massachusetts (Mỹ), Eric Lander cũng cho biết: “Khoảng 99% gen người tương đồng với của chuột. Trong đó, 80% giống hoàn toàn.”
Một điều đáng chú ý khác là 90% các gen liên quan đến bệnh tật ở người giống hệt như ở chuột. Chính điều này cùng với việc chuột có khả năng sinh sản nhanh chóng chỉ sau vài tuần đến vài tháng, đã biến chúng trở thành một công cụ nghiên cứu và thử nghiệm lý tưởng đối với con người.
Bên cạnh chuột, các nhà khoa học cũng nghiên cứu về sự giống nhau của gen người với nhiều loài động vật khác, tiêu biểu là tinh tinh. Theo đó, gen người và gen của loài động vật linh trưởng này giống nhau đến 96%.
Gen người và chuột tương đồng đến 99%
Gen người cũng quyết định đến tửu lượng cao hay thấp
Chúng ta dễ dàng nhận thấy, khi uống rượu, bia, một số người bị say nhanh hơn so với những người khác. Để làm rõ điều này, các nhà khoa học của Đại học Bắc Carolina, Mỹ, đã tiến hành nghiên cứu trên 237 sinh viên. Nghiên cứu được thực hiện nhằm làm rõ một giả thuyết về tửu lượng có liên quan đến cấu trúc gen người hay không.
Các sinh viên được uống một cốc dung dịch hỗn hợp gồm cồn và nước giải khát có ga tương đương với 3 ly rượu vang. Kết quả phân tích gen của những người say nhất cho thấy, tất cả họ đều mang gen có tên CYP2E1.
Gen này nằm trong nhiễm sắc thể số 10 và khiến cho chất cồn lên não rất nhanh. Những người uống được nhiều rượu sẽ không có gen CYP2E1. Bên cạnh đó, việc mang gen CYP2E1 trong người cũng khiến những đối tượng này không thích uống rượu, bia, và có nguy cơ trở thành người nghiện rượu thấp hơn.
Bên cạnh yếu tố gen, việc tửu lượng cao hay thấp cũng liên quan đến việc chuyển hóa rượu. Những người thiếu hoặc có ít enzyme chuyển hóa rượu tại gan như ALDH2 sẽ dễ say xỉn hơn so với người có nhiều enzyme này. Do đó, nếu bạn thường xuyên bị đỏ mặt, choáng váng, say xỉn khi uống rượu, hãy sử dụng sản phẩm giúp giải rượu BoniAncol + nhé!
Gen người cũng quyết định đến tửu lượng cao hay không
Môi trường sống ảnh hưởng lớn tới sự biểu hiện của gen người
Các kết quả nghiên cứu tại nhiều quốc gia trên thế giới cũng chỉ ra sự kết hợp về gen và môi trường sống có thể dẫn đến những hành vi chống đối xã hội. Các nhà khoa học đã tìm thấy rất nhiều loại gen có liên quan đến việc kiểm soát cách xử sự và bộc lộ cảm xúc ở con người.
Trong đó, có những loại gen tác động rất lớn đến tính cách mỗi người, tiêu biểu như MAO-A. Gen này quyết định rất lớn đến nồng độ các chất thần kinh chi phối hoạt động của não bộ. Theo đó, những người có sự biểu hiện của gen MAO-A, làm giảm đáng kể nồng độ serotonin và dopamin. Điều này khiến họ có xu hướng bạo lực hơn bình thường. Sự sụt giảm nồng độ serotonin cũng khiến con người dễ căng thẳng, stress và mất ngủ hơn.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, sự biểu hiện của gen MAO-A còn có liên quan đến môi trường sống. Những người có tuổi thơ bị bạo hành, lạm dụng thể chất,... thường sẽ có sự biểu hiện rõ ràng của gen MAO-A. Trong khi đó, những người có tuổi thơ hạnh phúc, sống trong môi trường tích cực sẽ mang biến thể ít hoạt động của gen này.
Các nhà nghiên cứu cũng đi đến kết luận rằng, sự xuất hiện của gen chỉ là một yếu tố ảnh hưởng đến hành vi. Điều quan trọng ở đây là sự biểu hiện của chúng có được kích hoạt hay không, lại phụ thuộc rất nhiều vào môi trường sống.
Những người có tuổi thơ hạnh phúc sẽ ít biểu hiện gen MAO-A hơn
Hy vọng, bài viết trên đã cung cấp thêm những thông tin hữu ích cho quý độc giả về các khám phá thú vị của khoa học ở bộ gen người. Nếu cần được hỗ trợ về các vấn đề sức khỏe, xin quý độc giả vui lòng gọi điện đến số hotline miễn cước 1800.1044 để được giải đáp nhanh nhất. Cảm ơn quý độc giả đã theo dõi bài viết!
XEM THÊM:
.webp)
.webp)
.webp)
.jpg)
.png)
.png)
